عملیات بیت‌المقدس | اینفوگرافیک
عملیات بزرگ بیت‌المقدس، یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین عملیات‌های دوران دفاع مقدس، با هدف آزادسازی شهر خرمشهر از اشغال دشمن بعثی، از دهم اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز شد و تا سوم خرداد همان سال ادامه یافت. این عملیات، نقطه‌ی عطفی در تاریخ هشت سال دفاع مقدس به‌شمار می‌رود که با رشادت، ایمان و فداکاری بی‌نظیر رزمندگان اسلام، به پیروزی چشم‌گیری انجامید و نام خرمشهر را برای همیشه با آزادی و مقاومت پیوند زد.
محورهای مهم عملیات بیت‌المقدس
برای درک بهتر ابعاد این عملیات، اشاره به برخی محورهای کلیدی آن ضروری است. از جمله این محورها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
عبور از رود کارون به‌عنوان مانع طبیعی جدی در مسیر عملیات؛
-
درگیری‌های سرنوشت‌ساز در محور جاده اهواز – خرمشهر؛
-
تسلط بر ایستگاه حسینیه به‌عنوان نقطه‌ای راهبردی در مسیر پیشروی؛
-
و در نهایت، ورود به شهر خرمشهر و آزادسازی آن پس از ۵۷۸ روز اشغال.
حضور افتخارآفرین نیروهای استان زنجان
استان زنجان نیز همانند دیگر استان‌های کشور، حضوری مؤثر، فعال و فداکارانه در این عملیات داشت. در جریان این حماسه‌ی تاریخی، ۱۹۷ تن از فرزندان غیور زنجان به شهادت رسیدند و نام خود را در دفتر افتخار ایران اسلامی ثبت کردند.
رزمندگان زنجانی در قالب سازمان‌دهی یگان‌های مختلف و تحت فرماندهی تیپ‌های عملیاتی متعددی، نقش پررنگی در پیروزی عملیات ایفا کردند. در ادامه، به تفکیک، ساختار سازمانی و حضور یگان‌های زنجانی را مرور می‌کنیم:
تیپ ۸ نجف اشرف
رزمندگان زنجانی در این تیپ، عمدتاً در قالب چند گردان کلیدی حضور داشتند:
گردان شهید مطهری (مرحله۲)
فرمانده: سردار شهید رحیم تاران
جانشین: سردار شهید حسن آندی
معاون: رسول حاتمی
گردان شهید مطهری(مرحله۴)
فرمانده: سردار محمود عباسی
جانشین: حاج محمد اسماعیلی
گردان چمران (مرحله ۲)
فرمانده: سردار محمود عباسی
جانشین: حاج محمد اسماعیلی
گردان چمران(مرحله ۴)
فرمانده: سردار شهید حمید باکری
جانشین: حاج محمد اسماعیلی
گروهان ویژه
فرمانده: سردار شهید محمود گلزاری
—
تیپ ۷ ولی‌عصر
حضور رزمندگان زنجانی در تیپ ۷ نیز چشم‌گیر بود:
گردان شهدا
فرمانده: سردار شهید حاج میرزاعلی رستمخانی
جانشین: عظیم محمدی‌زاده
گردان سلمان
فرمانده: سردار شهید اکبر منصوری
جانشین: سردار شهید محمدناصر اشتری
معاون: احمد آل‌مردان
—
تیپ المهدی
در این تیپ نیز، زنجانی‌ها با شجاعت تمام وارد میدان شدند:
گردان کمیل
فرمانده: برادر نجم‌الدین تقیلو
تیپ ۳۱ عاشورا
گردان حر
فرمانده: سردار قاسم رضایی
جانشین: سردار شهید یاور معروفخانی
معاون: سردار شهید اباذر فیروزی
—
روایتی شنیدنی از عملیات بیت‌المقدس
عملیات بیت‌المقدس نه‌تنها از نظر نظامی یک پیروزی بزرگ بود، بلکه صحنه‌هایی به‌یادماندنی از ایثار و ایمان را نیز در خود جای داد. در همین راستا، بخشی از خاطرات سردار محمدتقی اوصانلو، برگرفته از کتاب “فاتحان خرمشهر”، بیانگر فضای روحی حاکم بر عملیات است. این روایت، تجلی صداقت، همبستگی و روحیه‌ی جهادی رزمندگان است که در سخت‌ترین شرایط، از پای ننشستند.
به طرف سالن‌ها نگاه کردم؛ جلوی آن‌ها دو ردیف خاکریز زده بودند.
از پشت خاکریزی که نزدیک سالن‌ها بود، پارچه‌های سفید تسلیم تکان می‌خوردند.
اشاره کردم بیایند، اما کسی جلو نیامد.
گفتم: «این‌ها که می‌خواهند تسلیم شوند، پس چرا نمی‌آیند؟»
لحظه‌ای شک کردم که شاید از نزدیک شدن می‌ترسند.
بی‌معطلی از پشت خاکریز بیرون زدم و به سمت عراقی‌هایی که پارچه در دست داشتند حرکت کردم.
کف گمرک آسفالت بود و سیم‌های خاردار حلقوی، مسیر را بسته بودند.
وسط سیم‌خاردارها پیش رفتم تا آن‌ها را وادار به تسلیم کنم، اما ناگهان از همان‌جا تیراندازی شروع شد!
متوجه شدم دشمن می‌خواهد فریب بدهد.
با یک غلت به پشت خاکریز برگشتم، اما سیم‌خاردار پایم را گرفت و گیر کردم.
هرچه تلاش کردم، نتوانستم آزاد شوم.
در همان لحظه، جعفر کرمی با سرعت آمد و پایم را از سیم خاردار جدا کرد.
پشت خاکریز که رسیدیم، حمید آقا پرسید:
«پس چرا این‌طوری کردی؟»
گفتم: «آن‌ها می‌خواستند تسلیم شوند، اما جلو نیامدند.»
حمید آقا رو به روحانی رزمنده کرد و با صدایی رسا فریاد زد:
«به آن‌ها بگو یک ربع فرصت دارند تا تسلیم شوند، وگرنه سالن‌ها را منفجر می‌کنیم!»
خودم در دلم فکر کردم: «ما حتی چیزی برای انفجار نداریم…»
اما این موضع‌گیری قاطع، ترس را در دل عراقی‌ها ریخت.
روحانی دقیقه به دقیقه اعلام می‌کرد: «۱۰ دقیقه مانده… ۸ دقیقه…»
و درست در دقیقه هفتم:
درِ سالن‌ها باز شد و جمعیت عظیمی—احتمالاً سه هزار نفر—یک‌باره بیرون ریختند.
از دیدن این صحنه دهانم باز ماند و گفتم: «خدایا! این جز لطف تو نیست.»
تحلیل و جمع‌بندی
این روایت، تنها نمونه‌ای کوچک از رشادت‌های بی‌شمار رزمندگان زنجانی در عملیات بیت‌المقدس به شمار می‌رود. افزون بر این حضور مؤثر نیروهای استان در این عملیات، نه‌تنها در پیشبرد اهداف نظامی نقش بسزایی داشت، بلکه با خلق صحنه‌هایی ناب از ایثار، نام زنجان را در تاریخ طلایی دفاع مقدس جاودانه کرد.
افزون بر آن، بازخوانی و بازنشر چنین خاطراتی، افزون بر زنده نگه‌داشتن یاد و نام شهدا، گامی مؤثر در جهت تقویت هویت ملی و دینی نسل جوان به شمار می‌رود. بی‌تردید، آشنایی با این حماسه‌های بی‌بدیل، می‌تواند چراغ راهی برای آینده این مرز و بوم باشد.
📽️ در پایان، برای آشنایی بیشتر با مجاهدت‌های رزمندگان زنجانی و مشاهده صحنه‌هایی از آن روزهای پرغرور، پیشنهاد می‌کنیم کلیپ مستند این عملیات را نیز مشاهده کنید:
برای مشاهده کلیپ این عملیات [اینجا کلیک کنید].
ثبت دیدگاه