مرحله اول عملیات نصر ۴ در تاریخ ۳۱/۳/۶۶ در ساعت ۲ بامداد با رمز مبارک ” یا امام جعفرصادق (ع) ” و با اهداف آزادسازی شهر ماووت عراق و ارتفاعات منطقه آغاز شد .پس از عملیات کربلای ۱۰ ، شهر ماووت عراق در تیررس رزمندگان اسلام قرارگرفت و در عملیات نصر ۴ آزادسازی آن طرح‌ریزی شد .رزمندگان اسلام ، پس از شناسایی منطقه توسط نیروهای اطلاعات عملیات ، مجهز به سلاح سبک و نیمه‌سنگین ، حرکت خود را از خطوط عملیات کربلای ۱۰ و محورهای اطراف آن به سمت هدف آغاز کردند و پس از راهپیمایی طولانی و با حفظ اصل غافلگیری ، به محورهای عملیاتی شهر ماووت نزدیک شدند .
لشکر قدس گیلان مانند دیگر لشکرها مأموریت یافت که خطوط دشمن را درهم شکند . این لشکر با نیروهای مجرب خود به عمق خاک عراق و سمت شهر ماووت نفوذ کرد و پس از پشت‌سر گذاشتن موانع ، در شرایط سرد و یخبندان منطقه ، به خطوط تماس دشمن نزدیک شد . یورش بی‌امان به مواضع دشمن آغاز و با شلیک گلوله منور از دو سمت ، منطقه مثل روز روشن شد . دشمن زخم خورده با شلیک انواع گلوله سعی کرد که مانع نفوذ رزمندگان به خطوط پدافندی آنها شود ، ولی برتری آتش قوای اسلام مانع تحرکات دشمن شد .لشکرهای دیگر نیز پس از نفوذ به عمق ۲۵ کیلومتری خاک عراق ، هجوم خود را از محورهای مختلف به نیروهای عراق آغاز کردند و پس از نبردی سنگین موفق شدند ارتفاع ژاژیله ، اسپیدر دره و کلیه راههای مواصلاتی منتهی به شهر ماووت را به کنترل خود درآورده و مسدود کنند .
در این عملیات ، تیپ ۴۴۳ از لشکر ۲۷ عراق هدف سنگین‌ترین حمله قرار گرفت و به همراه بیش از نیمی از امکانات تیپ ۶۰۳ پیاده منهدم شد . رزمندگان برای تصرف شهر ماووت ، جنگ را شدت بخشیدند . یگان تخریب نیز همراه و همگام با رزمندگان برای خنثی ساختن میادین مین به پیش تاخت . قوای اسلام با توجه به کوهستانی بودن منطقه و با به کارگیری تاکتیکهای ویژه جنگ کوهستانی و هماهنگی عالی همه موانع را از سر راه برداشتند که در این میان ۲۷ دستگاه تانک و نفربر عراق منهدم و ۵ دستگاه نیز به غنیمت گرفته‌شد .آتش بار ارتش اسلام که تا قبل از شروع عملیات خاموش بود ، با آغاز درگیری ، مواضع دشمن را به شدت زیر آتش گرفت و خسارت سنگینی به آنها وارد کرد ، به طوری که منطقه مملو از اجساد بعثیها و لاشه‌های سوخته و نیم‌سوخته ادوات زرهی آنها شد . فرماندهان ارتش عراق برای جلوگیری از پیشروی رزمندگان اسلام و همچنین تقویت روحیه نیروهای خود ، نیروهای هوایی را وارد معرکه کردند .
آتشبار ضدهوایی ایران به مقابله با جنگنده‌های دشمن پرداخت و یک فروند از آنها را مورد هدف قرار داد و ساقط کرد . رزمندگان با تثبیت مواضع متصرقه خود و به غنیمت گرفتن مهمات دشمن ، مقدمات آزادی شهر ماووت را فراهم کردند و این شهر در یک قدمی آزادی قرار گرفت . یگان مهندسی _ رزمی با تمام امکانات تلاش کرد تا جاده‌هایی را برای عبور خودروها به منظور تدارکات رزمندگان هموار کند .
مرور کوتاهی بر عملیات:
در ادامه عملیات کربلای ۱۰ ، عملیات نصر ۴ با طراحی و فرماندهی سپاه پاسداران ، در چند محور،درمنطقه شمالی استان سلیمانیه و با هدف پیش روی به سوی شرق سلیمانیه و تصرف شهر ماووت در تاریخ ۳۱ خرداد ۶۶ با رمزمبارک «یا امام جعفر صادق (ع)» در ساعت ۲ بامداد ، از قرارگاه نجف آغاز شد . ماموریت اصلی در این عملیات تصرف و تامین شهرک ماووت بود ، که به عهده لشکر قدس گیلان گذاشته شده بود . برای این مهم ابتدا می بایست ارتفاع ژاژیله تصرف و تامین، و سپس تک برای تصرف و تامین شهرک ماووت ادامه می یافت .لذا قرار شد تدابیر مربوط به امور رزم و عملیات لشکر قد س توسط سردار شهید حسین املاکی صورت گیرد.در این عملیات لشکر ۱۴ امام حسین(ع) در جناح راست و لشکر ۲۵ کربلا در جناج چپ لشکر قدس گیلان ماموریت داشته اند.
نیروهای اطلاعات لشکر قدس که باهمت سردار حسین املاکی به کادر مجربی تبدیل شده بودند، توانستند به عمق مواضع دشمن نفوذ ، و راههای مناسبی را برای عبور گردانهای پیاده کشف نمایند . در این عملیات لشکر قدس با ۲ تیپ ، به استعداد ۵ گردان پیاده، موفق شد طی ۲ مرحله ماموریت خود را صد در صد با موفقیت به انجام رساند . سرعت عمل رزمندگان لشکر قدس به حدی بوده که معاون تیپ مستقر در ژاژیله عراق به اسارت نیروهای اسلام درآمد . در این عملیات رزمندگان اسلام در ۲ شبانه روز موفق شدند به اکثر اهداف مورد نظر دست یابند . نیروهای دشمن نیز متقابلاً در روزهای بعد چندین باراقدام به پاتک کردند که همه این اقدامات به شکست انجامید . در جبهه خودی نیز با اعزام یگان های تازه نفس به منطقه چند عملیات به منظور دفع نواقص محورهای شاخ قشان و تپه دو قلو انجام شد. این عملیات پس از ۱۵ روز پایان یافت که نتایج آن : آزاد سازی شهر ماووت و ارتفاعات ژاژیله ، شاخ قشان ، یال غربی ، گولان ، تپه دوقلو (بالو کاوه) ، دشت بالوسه ونیز ترمیم برخی از خطوط پدافندی عملیات کربلای ۱۰ بود. در این عملیات تعداد ۵۵۷ نفر از نیروهای دشمن به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند و بیش از ۶۰۰۰ نفرازنیروهای دشمن کشته و زخمی شدند.در این عملیات فرمانده تیپ ۲ قدس گیلان سردار شهید مهدی خوش سیرت به شهادت رسید.
نتایج عملیات :
مناطق آزاد شده
شهر ماووت ارتفاعات ژاژیله وشاخ قشن ارتفاعات ۱۴۹۲،۱۴۰۳،۱۴۳۹،۱۵۲۰ ، ۱۵۳۰،۱۵۴۰( مساحت مناطق آزاد شده ۵۰ کیلومتر مربع)تجهیزات منهدم شده دشمن دهها قبضه انواع آتشبارتعداد زیادی خودروی نظامی دهها دستگاه تانک ونفر بر تعداد زیادی مهمات وسلاح سبک و سنگین یگانهای منهدم شده دشمنتیپهای ۶۶، ۶۸ و ۶۵ نیروی متخصّص تیپ ۹۹ مکانیزه تیپهای ۳ ، ۵ ، ۷ از گارد ریاست جمهوری.تعداد کشته وزخمی بیش از ۵۵۰۰ نفر تعداد اسراء ۵۶۰ نفرغنایم چندین دستگاه تانک ونفر بر دهها قبضه سلاح سبک وسنگین با مهمات .
– تصرف حدود ۷۰ کیلومتر مربع از خاک عراق شامل:
شهر ماووت، ۱۷ روستا، سه پاسگاه، پادگان ماووت و نیز ارتفاع ۱۴۹۴ قشن، یال گلان، ژاژیله کوچک و بزرگ، یال بالوکاوه، تپه دوقلو، تپه ۱۵۹۵ از یال میراوه و ارتفاع بالوسه.
– به اسارت درآمدن ۵۵۷ نفر و کشته شدن بیش از ۶۰۰۰ نفر از نیروهای دشمن.
– انهدام یگانهای دشمن به قرار ذیل:
تیپ ۴۴۳ پیاده ۱۰۰%
گردان ۳ تیپ ۲ کماندویی سپاه ششم ۵۰%
تیپ ۶۰۳ پیاده ۴۵%
تیپ ۹۴ پیاده ۳۰%
تیپ ۶۵ نیروی مخصوص ۶۰%
تیپ ۶۶ نیروی مخصوص ۴۰%
تیپ ۶۸ نیروی مخصوص ۵۰%
تیپ ۳ نیروی مخصوص گارد جمهوری ۴۰%
تیپ ۱۶ نیروی مخصوص گارد جمهوری ۴۰%
تیپ ۹۹ مکانیزه ۶۰%
گردان تانک احفا’ الکرار ۸۰%
گردانهای ۷۹ و ۲۲ توپخانه ۳۰%
تصرف شهر ماووت عراق
در طرح جدید فرماندهان قوای ایرانی، برخی ارتفاعات از جمله «ژاژیله»، «اسپیدار»، «گلان» و چند ارتفاع مهم دیگر در منطقه عمومی «ماووت» آزاد شد، اما توقف عملیات و تلاش‌های دشمن به منظور باز پس گیری مناطق فتح شده دیگر، باعث گردید تا عملیات «نصر۴» برای تکمیل پیروزی‌های عملیات کربلای ۱۰ طراحی گردد. این امید وجود داشت که موفقیت حاصله از این عملیات مقدمات تصرف ارتفاع بلند «گرده‌رش» واقع در غرب رودخانه «چولان» را فراهم سازد تا بعد از آن، ایران بتواند به فتح شهر ماووت بیندیشد.
شهر ماووت به لحاظ موقعیت و قدمت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انجام عملیات کربلای ۱۰ و درک دشمن از اهمیت این منطقه و شهر ماووت و افزایش حضور دشمن در ارتفاعات مشرف بر آن، این شهر را برای ایران به یک شهر نظامی تبدیل کرده بود. حرکت رزمندگان اسلام از تاریخ ۳۰ خرداد ماه ۱۳۶۶ به سمت هدفهای تعیین شده که یال غربی گلان بزرگ و ارتفاع ژاژیله و چند ارتفاع دیگر شامل آن بود، آغاز شد. روز ۳۱ خرداد ماه۱۳۶۶ گردان‌ها به طور هماهنگ «عملیات نصر۴» را با رمز «یا امام جعفر صادق(ع)»شروع کردند.وسعت منطقه عملیاتی به ۵۰ کیلومتر مربع می‌رسید. در این هجوم شهر ماووت و چند ارتفاع مهم به دست رزمندگان اسلام افتاد. این عملیات دو هفته ادامه یافت و طی آن دهها قبضه انواع آتشبار، تعداد زیادی خودروی نظامی، دهها دستگاه تانک و نفربر و مقدار زیادی مهمات و سلاح سبک و نیمه سنگین دشمن منهدم و ۷ تیپ عراق در نبرد با نیروهای ایران آسیب دید. تعداد کشته و زخمی‌ها و اسرای دشمن به ۶۰۶۰ تن رسید. همچنین در این عملیات چندین دستگاه تانک و نفربر و چندین قبضه انواع سلاح سبک و سنگین همراه مهمات به دست رزمندگان اسلام افتاد و تمامی اهداف مورد نظر تأمین شد.
اهداف عملیات
تصرف شهرک ماووت، استقرار روی ارتفاع ژاژیله، ایجاد زمینه تصرف ارتفاع گرده‌رش و نیز به اسارت درآوردن تعداد زیادی از نیروهای دشمن.
موقعیت منطقه
شهرک ماووت در میان ارتفاعات بلند با یال‌های به هم پیوسته، صخره‌ای و صعب العبور واقع شده است که تصرف آن با دشواری بسیار همراه است. ارتفاعات این منطقه از شمال به مرز سردشت و رودخانه زاب و از جنوب به شهرک ماووت و جاده آسفالته منتهی می‌شود. تسلط و اشراف ارتفاعات بر قسمت‌هایی از منطقه ماووت و پادگان و مواضع توپخانه در این منطقه، بر اهمیت و ارزش نظامی این ارتفاعات می‌افزاید.
ارتفاعات این منطقه شامل گامو، هزارکانیان، بالوکاوه، قشن، گلان، ژاژیله و بالوسه در شرق رودخانه چولان و ارتفاعات گرده‌رش، ویولان، قشن، دولبشک، الاغلو و گوجار در غرب آن می‌باشد. جاده‌های موجود در منطقه، راههای وصولی به ماووت را برای ایران از سمت سردشت و بانه و برای دشمن از چوارتا و سلیمانیه تسهیل می‌کند.
استعداد دشمن
پس از عملیات کربلا۱۰ و حضور مستمر یگانهای خودی در منطقه، دشمن به ایجاد موانع و خط دفاعی بادرت ورزید. با نزدیک شدن زمان عملیات نصر۴ و افزایش تحرک یگانهای خودی، که در پی کسب آمادگی بودند، دشمن با آگاهی از وقوع احتمالی عملیات در محور ماووت اقدامات تدافعی خود را افزایش داد.
مسئولیت منطقه عملیاتی به عهده لشکر ۳۹ از سپاه یکم عراق بود. علاوه بر این یگان، یگانهای دیگری نیز به هنگام عملیات در منطقه حضور یافتند که مجموع آنها به تفکیک به قرار ذیل می‌باشد:
– لشکر ۳۹ پیاده، شامل: تیپهای ۳۹ و ۶۰۳ پیاده، ۴ دفاع الوطنی، ۹۹ مکانیزه، ۶۵ و ۶۶ نیروی مخصوص، یک گردان کماندویی و یک گردان مکانیزه مستقل.
– لشکر ۳۴ پیاده، شامل: تیپهای ۹۴، ۹۱، ۷۷ و ۵۰۴ پیاده و گردان ۴ از تیپ ۱ کماندویی سپاه یکم
– یگانهای تقویت، شامل: تیپ ۴۳۹ پیاده، تیپهای ۳ و ۱۶ نیروی مخصوص از گارد جمهوری، یک گردان از تیپ ۱۰۳ پیاده، سه گردان کماندو (از سه لشکر ۲۷، ۲۸ و ۳۴)
– توپخانه، شامل: گردانهای ۶۷۰، ۶۷۷، ۱۹۶، ۷۹ و ۳۲
سازمان رزم خودی
گردانهای عمل کننده:
گردان کمیل
گردان میثم
گردان حمزه
گردان امام حسین (ع)
گردان ادوات
گردان توپخانه
گردان ابوالفضل (ع)
گردان پدافند
گردان زرهی
قرارگاه نجف اشرف(۴)
لشکر (-) ۱۴ امام حسین(ع) با دو گردان
لشکر (-) ۲۵ کربلا با ۴ گردان
لشکر (-) ۱۰۵ قدس با ۳ گردان
لشکر (-) ۵۷ حضرت ابوالفضل(ع) با ۳ گردان
لشکر (-) ۴۱ ثارالله با ۴ گردان
لشکر (-) ۳۳ المهدی با ۵ گردان
لشکر (-) ۱۵۵ ویژه شهدا
لشکر (-) ۳۲ انصارالحسین(ع) با ۲ گردان
تیپ مستقل ۱۱ امیرالمومنین(ع) با ۲ گردان
تیپ مستقل ۳۵ امام حسن(ع)
تیپ مستقل ۵۹ مسلم ابن عقیل
تیپ مستقل ۳۸ زرهی ذوالفقار
در مجموع، سازمان رزم تعیین شده برای این عملیات به استعداد ۲۹ گردان بود.(۵)
توپخانه خودی نیز متشکل بود از:
گردان ۲۰ فجر
گردان ۲۱ قدر
گردان (-) ۲۲ ساجدین
گردان (-) ۲۳ نصر
گردان (-) ۲۴ فتح
چهار آتشبار از لشکر ۱۴
دو آتشبار از لشکر ۱۵۵
یک آتشبار از لشکر ۵
یک آتشبار از لشکر ۴۱
یک آتشبار از لشکر ۳۲
دو آتشبار از تیپ ۵۹
طرح عملیات
از آنجایی که تصرف شهر ماووت بدون دستیابی به ارتفاعات مشرف بر آن امکان‌پذیر نبود، عملیات مورد نظر در چهار محور یال غربی ارتفاع گلان (بزرگ) و ارتفاع ژاژیله، ادامه یال ارتفاع قشن تا انتهای قلل۱، ۲ و ۳ و شهر ماووت، یال میرآوه و یال بالوکاوه (ارتفاعات دوقلو) و از بالوسه تا یال غربی قشن طراحی گردید.
در طراحی عملیات، از تجربه عملاتی کربلا ۱۰ همچون پرهیز از حمله از روبروی ارتفاع، حرکت نیروها از شیارها و حمله از جناحین بهره گرفته شد. همچنین، موضوع نگهداری تپه دوقلو (بالوکاوه) پس از تصرف آن، چگونگی عملیات روی ارتفاع ژاژیله و نحوه تثبیت خط دفاعی در مقابل شهر ماووت از جمله مباحث مهم در طراحی عملیات بود. در مورد خط دفاعی مقابل شهر مقرر شد که در مرحله اول احداث خاکریز از حاشیه غربی یال قشن به جنوبی‌ترین سمت یال ارتفاع ژاژیله؛ و در مرحله دوم احداث خاکریز از یال غربی ارتفاع قشن به سمت دشت بالوسه انجام شود.
شرح عملیات
حرکت نیروها از غروب روز سه‌شنبه ۳۰/۳/۱۳۶۶ به سمت اهداف تعیین شده آغاز گردید. سرانجام، از ساعت ۱:۱۰ بامداد ۳۱/۳/۱۳۶۶ بعضی از یگان‌ها با دشمن درگیر شدند. این در حالیست که تعدادی از یگان‌ها هنوز به خط دشمن نرسیده بودند و فرماندهی عملیات در این خصوص تاکید می‌کرد.
در ساعت ۲ بامداد فرمان آغاز عملیات با رمز مبارک یا امام جعفر صادق(ع) صادر شد. در محور ۱، رزمندگان خودی سریعاً قلل ۱ و ۲ قشن را تصرف کرده و برای تکمیل ماموریت خودی به سوی یال این ارتفاع حرکت کردند. در محور ۲، نیروها روی یال غربی ارتفاع ژاژیله و یال غربی ارتفاع قشن وارد عمل شدند و تا ساعت ۰۲:۴۵ موفق شدند ضمن شکستن خط دشمن، روی ارتفاع گلان مستقر شدند. در پی آن پایگاه‌های دشمن در جنوب ارتفاع ژاژیله به تصرف درآمد. در محور ۳، ابتدا آتش سنگینی روی مواضع دشمن اجرا شد و سپس نیروها با هجوم به دشمن ضمن عقب راندن او، قله ۱۵۹۶ بالوکاوه را تصرف کردند. در سمت دیگر این محور، ضمن پیشروی روی یال برده هوش، پته دوقلوی بالوکاوه به تصرف درآمد.
در مجموع، تا روشن شدن آسمان اگرچه بخش اعظم اهداف مورد نظر تامین گردیده بود، لیکن دشمن با حضور در غرب شهر ماووت، ضمن جلوگیری از الحاق نیروهای محور ۱ و ۲ از سقوط شهر نیز ممانعت می‌کرد.
در شب دوم، در یک درگیری نزدیک و تن به تن، یال قشن به طور کامل تصرف شد. در دشت بالوسه نیز نیروها بدون درگیری تا یک کیلومتر جلوتر از شهر پیشروی کردند. از این پس، تمام تلاش فرماندهی عملیات روی احداث خاکریز در جلوی شهر و تثبیت مواضع به دست آمده متمرکز شد.
در روزهای بعد، دشمن به منظور عقب راندن طرف مقابل، چندین بار پاتک کرد، لیکن تمامی آنها با شکست مواجه شد. متقابلاً، قوای خودی نیز به منظور رفع نقائص مورهای قشن و تپه دوقلو چندین بار وارد عمل شدند و نهایتاً پس از ۱۵ روز عملیات با تصرف شهر ماووت و ارتفاعات منطقه پایان یافت.
خلاصه گزارش عملیات :
نام عملیات: نصر۴
زمان اجرا: ۳۱/۳/۱۳۶۶
مدت اجرا: ۱۴ روز
تلفات دشمن: ۶۰۶۰ (کشته، زخمی و اسیر)
رمز عملیات: یا امام جعفر صادق (ع)
مکان اجرا: منطقه عمومی ماووت عراق – محور شمالی جنگ
ارگان‌های عمل‌کننده: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
اهداف‌عملیات: تصرف شهرنظامی ماووت عراق وتکمیل‌اهداف عملیات‌کربلای ۱۰
باسلام وخسته نباشیدبه عزیزانی که خاطرات ۸سال دفاع مقدس را زنده نگه میدارن.اما مطلبی می خواستم به عرض برسانم که در عملیات نصر۴ وتصرف شهرماووت عراق توسط گردان محبین(از شهرستان کوهدشت) لشکر۵۷ابوالفضل لرستان فتح شد.که بنده حقیر همراه پسر عمویم که زمان پاکسازی شهر به فیض شهادت نائل اومد در این عملیات حضور داشتیم .که متاسفانه به اشتباه تصرف اون شهر عراقی را به پای لشکر گیلان نوشته شده.پس بنابراین رشادتهای لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل نادیده گرفته شده است.
سلام و خداقوت رزمنده
واقعتش به این عملیات ها به طور کلی اشاره شده و ما این مطلب رو از سایت راسخون برداشتیم.
سلام خود من تو عملیات نصر ۴ بودم گروهان ویژه حر از لشگر حضرت سیدالشهدا ولی اسمی برده نشده