سردار شریعتی جوانترین فرمانده لشکر

لشکر ۳۱ عاشورا با نام برادران باکری و رزمندگان آذری گره خورده است که وصف رشادت ها و پایمردی شان از شمال تا جنوب جبهه های دفاع مقدس را در نوردیده بود.خلق حماسه هایی چون حضور در غرب دجله در عمیات بدر ، فتح اسکله چهار چراغ در والفجر ۸،عملکرد موفق درشهرک دوئیجی در کربلای ۵،تنها گوشه هایی از توانمندی این لشکر خط شکن دفاع مقدس است که برای بررسی چند و چون حضور عاشورای لشکر ۳۱ عاشورا در جنگ تحمیلی به گفت و گو

با سردار امین شریعتی فرمانده این لشکر پرداختیم.شریعتی مدت کوتاهی قبل از مهدی باکری و چندین سال بعد از شهادت آقا مهدی فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا بود.

محبوبه قربانی

…………………………………………………………..

“عاشورا”یکی از اولین تیپ هایی بود که سپاه تشکیل داد.هسته اصلی این تیپ از چه زمانی شکل گرفت؟

هسته اصلی تیپ عاشورا از سوسنگرد و بعد از محاصره اول شروع شد.ما قبل از جنگ در بحث ناامنی های استان خوزستان در ماجرای خلق عرب وارد عمل شده بودیم.۳۱ شهریور ۵۹ یعنی شروع رسمی جنگ در پادگان کرخه سمت غرب دزفول بودیم که هواپیماهای دشمن فرودگاه های کشور را بمباران کردند. بعد از محاصره سوسنگرد نیروها از اهواز به سمت این شهر حرکت کردند که ما هم به اتفاق دقایقی به سوسنگرد رفتیم.در ماجرای محاصره سوسنگرد رزمندگان آذربایجانی به فرماندهی شهید تجلایی حماسه ها آفریدند و مانع سقوط کامل این شهر شدند.از همان جا بود که هسته تشکیل تیپ عاشورا رقم خورد تا اینکه بعد از عملیات ثامن الائمه(ع) آقای رضایی(فرمانده وقت کل سپاه) دستور دادند سه تیپ تشکیل شود.تیپ ۲۵ کربلا به فرماندهی مرتضی قربانی و تیپ امام حسین(ع) به فرماندهی شهید حسین خرازی و تیپ عاشورا به فرماندهی سردار عزیز جعفری فرمانده کنونی سپاه. بعداز عملیات طریق القدس بنده فرمانده این تیپ شدم.بعد از عملیات رمضان و با ورود به عملیات های مسلم بن عقیل و والفجر مقدماتی هم که همه تیپ های موجود سپاه تبدیل به لشکر شدند.

-گفتید بعد از سردار جعفری شما فرمانده لشکر عاشورا شدید.این ماجرا به قبل از فرماندهی شهید مهدی باکری برمی گردد؟

همانطور که اشاره شد ابتدا سردار عزیز جعفری فرمانده تیپ عاشورا شد و بعد از عملیات طریق القدس بنده فرمانده تیپ شدم.۱۸ سال داشتم و جوان ترین فرمانده لشکر در دوران دفاع مقدس بودم.شهید تجلایی را به عنوان معاون خودم انتخاب کردم تا عملیات الی بیت المقدس که بعد از این عملیات همراه فرماندهان دیگر دیداری با حضور امام(ره) داشتیم.قبل از رفتن، شهید حسن باقری به بنده فرمودند شما باید به قرارگاه قدس بروید و این تیپ را به آقا مهدی باکری تحویل بدهید.یگان های تیپ برای عملیات رمضان آماده شده بودند که تیپ عاشورا تحویل شهید مهدی باکری داده شد تا عملیات بدر که در آن آقا مهدی باکری به شهادت رسید .عملیات بدر که تمام شد آقای محسن رضایی جلسه ای با بچه های لشکر برگزار کردند و تصمیم گرفتند بنده دوباره فرمانده لشکر عاشورا شوم.از همان زمان تا انتهای جنگ فرمانده این لشکر ماندم.البته یکی از بزرگترین مشکلاتم برای رفتن به لشکر عاشورا این بود که باید به جای آقا مهدی فرمانده شوم که کار واقعا سختی بود.

-رزمندگان لشکرتان غالبا از چه استان هایی بودند؟

نیروهای عاشورا ابتدا از خوزستان فارس آذربایجان و تهران بودند.در دوره اول فرماندهی از همه جا نیرو در تیپ داشتیم و لی هسته مرکزی تیپ بچه های آذربایجان بودند.بعدها خود به خود کل نیروها از بچه های آذربایجان شرقی و غربی تامین شدند.چون هسته اصلی تیپ را همان رزمندگان آذربایجانی حاضر در حماسه سوسنگرد اداره می کردند.پشتیبانی این تیپ رفته رفته به آذربایجان واگذار شد.

-شهید مهدی باکری شناسنامه لشکر عاشورا است.یه عنوان یکی از همرزمانش این سردار شهید را چطور شناختید؟

شهید باکری دریای بیکرانی است که خیلی سخت در مورد اومی توان صحبت کرد.اگر بخواهیم لشکر عاشورا را از مهدی باکری جدا کنیم هیچ هویتی نخواهد داشت.چند نکته در مورد شهید باکری حائز اهمیت است؛ یکی اینکه فرد تحصیلکرده و جزو نخبگان بود.دیگر آنکه مبارز سیاسی بود ولی در کنار همه این استعدادها فردی مخلص و متواضع بود.یکی از از برادران اصفهانی می گفت از اصفهان می رفتیم تبریز و به دنبال اسلحه بودیم.در آن موقع فردی به نام مهدی اسلحه در اختیار نیروهای انقلابی قرار می داد.بعدها در جبهه معلوم شد که او همان مهدی باکری است!

خداوند هر چه به او عنایت می کرد تواضعش بیشتر می شد.اگر کسی عکس آقا مهدی باکری را ندیده بود تشخیص نمی داد او فرمانده است.شهید باکری در تمام عملیات های خودش با تیم های اطلاعاتی شناسایی معبرها را انجام می داد.اصلا حاضر نبود نیروهایی که در اختیارش هستند بدون اعتماد جلو بفرستد.لشکر عاشورا یکی از لشکرهایی بود که از جهت تصادف و سانحه رانندگی آمارش قابل ملاحظه بود و تعداد زیادی تلفات داده بود.شهید باکری برای رفع این مشکل تمام روحانیون را جمع کرده بود و مشکل را با آن ها در میان گذاشت تا بین الصلاتین مطرح کنند.در تاریخ جنگ تنهااو این کار را انجام داد.برای کاهش تلفات ،تردد رانندگی در شب بدون مجوز ممنوع شد. در مواقع حساس در روز هم سرعت بالای ۹۵ را خلاف شرع کرده بود.روی کیلومتر ماشین ها برچسبی زده بود که اگر این کیلومتر از آن رد می شد نوشته شده بود برادر چکار میکنی؟با این کار تلفات را به صفر رساند.آقا مهدی حتی به غذای بچه ها،حمام و…حساس بود.مدام بازرسی و سرکشی می کرد. رزمنده ها را مانند فرزندان خودش می دانست.

-در یک نگاه کلی،کارنامه عملیاتی لشکر اشورا چه روندی را به خود دیده است؟شخصیت شهید باکری طوری بود که فرماندهان عالی سپاه نمی توانستند راحت از ایشان بگذرند.بنابراین از دشت های جنوب تا تپه های غرب و ارتفاعات شمال غرب هر کجا در این مرز ۱۶۰۰ کیلومتری(یکی از بحث های قطعنامه ،قرارداد الجزایر بود.مرز مشترک ایران و عراق بعد از جنگ در کار مشترک عراق و سازمان جغرافیایی جمهوری اسلامی با میله گذاری۱۶۱۰ کیلومتر مشخص شده است)بین ایران و عراق عملیاتی انجام می شد،لشکر ۳۱ حضور داشت.مهم ترین عملیات عملیات بدر بود.

-برسیم به عملیات بدر و عبور شهیدباکری ونیروهای همراهش از دجله ،نقطه عطفی در تاریخچه این لشکر که منحصر به فرد است.

در این عملیات من و شهید باکری صبح زود بعد از نیروهای خط شکن به اولین سیل بند رسیدیم.بچه ها از داخل هور آمدند وخط را شکسته بودند.جزو اولین نیروهایی بودیم که آنجا رسیدیم.از خطی که شکسته شده بود تا دجله بین ۷ تا ۱۰ کیلومتر فاصله داشتیم.همانجا نشستیم.آقا مهدی گفتند چکار کنیم اگرنرسیم به دجله همه را می کشند و قتلگاهی به وجود می آید.همان جا فی البداهه گفت من تکبیر می گویم و همه بچه ها پشت من راه بیفتند.گفتیم همه را می کشند.گفت نه. بچه ها توجیه شدند و الله اکبر گفته شد و همه با هم حرکت کردیم.با تکبیرش بچه ها با شور و اشتیاق و اعتمادی که به آقا مهدی داشتند.انگار لشکر عاشورا تبدیل به دو لشکر یا بیشتر شد.بلافاصله پشت دجله رسیدیم.روز دوم عملیات مهندسی لشکر یک پل نفر رو ،روی پل دجله نصب کرده بودند و بچه ها به آن سوی دجله رفتند و جاده استراتژیک بصره و العماره را تصرف کردند.شب آن روز قرار شد به اتفاق آقا مهدی برویم به آن سوی دجله پیش نیروهای لشکر.ناگهان یک توپ به کنار پل اصابت کردو من زخمی شدم ومرا به عقب انتقال دادند.یک روز بیماستان ماندم وقتی برگشتم گفتند آقا مهدی شهید شده است.در عملیات بدر شهید باکری و نیروهای لشکر عاشورا از رودخانه دجله با دو گردان عبور کرد و جاده استراتژیک بین بصره و العماره را با وجود دفاع سخت عراقی ها تصرف کردند.کسی باور نمی کرد که این نیروها بتوانند از دجله عبور کنند و به غرب این رودخانه بروند.در مکالمه آخر شهید باکری با شهید احمد کاظمی ؛ احمد آقا می گوید:”مهدی برگرد عقب”.در آن لحظه با وجود فشار بسیار وسیع روی لشکر،چهره دنیایی از مهدی جدا شده بود و آن سوی عالم را می دید.در آنجا به شهید کاظمی می گوید:نمی دانی اینجا چه جایی است تو هم بیا اگر نیایی پشیمان می شوی.به تعبیر آقا محسن که در سالگرد شهید باکری صحبتی کرده بودند؛حمید در خیبر ابوالفضلی عمل کرد و مهدی در بدر.مثل حضرت ابوالفضل که رفت به سمت علقمه تا آب بیاورد و و قتی جانباز شد روی برگشتن به خیمه ها را نداشت و غیرت مهدی هم در آن سوی دجله اجازه بازگشت به او را نمی داد.

-چه ویژگی بازی برای رزمندگان لشکر عاشورا سراغ دارید؟

یکی از نکات بسیار مهم و مثبت لشکر عاشورا این بود که اجازه نداد جریان های سیاسی عقبه استان ها،وارد لشکر شوند که این خصوصیت ویزه ای برای ما بود.بعد از شهر پلدختر در استان لرستان تنگه ای بود که گردنه بسیار و سیع داشت.وقتی از گردنه پایین می آمدیم می رسیدیم به اندیمشک و دزفول.به این تنگه می گفتند تنگه فنی.ما به دوستان گفته بودیم تفکرات سیاسی را در تنگه فنی بگزارند بعد داخل لشکر شوند.همچنین در لشکر ما کوچکترین عدم اعتمادی نبود.در زمان شهید مهدی باکری این خصوصیت نیروها به طور ویژه و خاص بود.چون خود ایشان ذوب در امام و ولایت بود به همین خاطر بقیه را هم ذوب ولایت کرده بود.چه در شکستن خط،چه در پدافند و آفند و چه در همه اموری که داشتیم یک مورد تمردد نبود.

-شهید حمید باکری قائم مقام لشکر عاشورااز شهدای شاخص این لشکر است.توصیف شما از این شهید بزرگوار چیست؟

کلمه تواضع پیش هر دو برادر کم می آورد.در مورد حمید باکری کم گفته شده است.حمید فرمانده ای بود که از برادر کمتر نبود. فرمانده ای مقتدر و بسیار زیرک،مدیر و مدبر.حمید باکری به خاطر اینکه جانشین مهدی بود یک قدم جلوتر از مهدی نگذاشت و ذوب در مهدی بود.تمام وجودش شده بود مهدی چون شخصیت برادر را می شناخت و می دانست چه عظمتی دارد.به خاطر همین هیچ وقت حمید باکری آن چهره واقعی و توانمندی هایش بروز نکرد.

بسیار سختکوش بود.مهدی تمام محورهای حساس،سخت و بحرانی را به حمید می داد و به کسی دیگر نمی سپرد.در هیچ عملیاتی ندیدیم مهدی جلو باشد و حمید عقب.همیشه جلوتر از مهدی بود.در عملیات خیبر به خاطر بی خوابی از چشم های حمید خون می آمد.ارتباطش با بچه ها خیلی صمیمی بود.گردان را طوری برای عملیات توجیه می کردکه همه بچه ها نکات را کاملا به خاطر می سپردند.در عملیات خیبر حمید ابوالفضل وار شهید شد.

در عملیات والفجر ۸،فتح اسکله چهار چراغ فاو یکی از حماسه آفرینی های لشکر عاشورا بود.از حماسه چهار چراغ بگویید.

در عملیات والفجر۸،لشکر عاشورا به عنوان یکی از یگان های اصلی و خط شکن تعیین شده بود.به رغم همه تلاش ها و اقدامات دقیقی که صورت گرفته بود فکر راه حلی بودیم تا وقتی غواص ها وارد آب شدند صدای آنها به عراقی ها نرسد.چندساعت قبل از روز عملیات به جمع غواص ها رفتم و تاکید کردم که باید تمام تلاش خود را انجام دهید و وقت به آب زدن کمترین صدا را داشته باشید.زمانی که با آنها صحبت می کردم و آسمان هیچ ابری وجود نداشت ،اما وقتی از بچه ها جدا شدم چنددقیقه بعد یکی از برادران گفت تمامی نیروهای غواص سر به سجده گذاشتند و ر حال راز و نیاز و گریه هستند.خدا می داند که پس از آن تمام آسمان ابر شد و چنان بارانی آمد و چنان رعد و برق هایی زد و چنان رودخانه اروند خروشان شد که گریه به گونه همه روان شد.به هر حال عملیات را آغاز کردیم.بزرگترین حماسه لشکر عاشورا بعد از حماسه دجله ،حماسه اسکله چهار چراغ و کارخانه نمک در عملیات فاو بود.در عملیات والفجر۸ اگر اسکله چهار چراغ سقوط نمی کرد لشکر ۵ نصر که در جناح راست ما و لشکر ۲۵ کربلا که در جناح چپ ما بودند و مابقی یگان ها همه باید عقب نشینی می کردند.در اسکله چهار چراغ دشمن با استحکامات و موانع و تله های انفجاری و تجهیزات پیچیده فراوان در سنگرهای بتنی که پر از نیرو بودند استقرار داشت که غواص های لشکر با ایثارگری و شجاعت و عشق شهادت رفتند و آن را تصرف کردند تا همه لشکرها بتوانند نیروهای پشتیبانی خود وارد عمل کنند.

-از عملیات کربلای ۵ و عملکرد لشکر عاشورا در این آوردگاه بزرگ بفرمایید.

عملیات کربلای ۵ از دید من یک عملیات عاشورایی و انقلابی بود.در این عملیات ما با دو گردان غواص باید منطقه پاسگاه کوت سواری دشمن را تصرف می کردیم.با وجود همه اقدامات دقیقی که انجام داده بودیم،باز شکستن خط دشمن بسیار سخت بود.مشکل اصلی ما در این عملیات این بود که هر چه به خط دشمن نزدیک می شدیم عمق آب کم و پوشش گیاهی کمتر می شد و سیم خاردارهای حلقوی و ردیفی و میله گردهای خورشیدی و انواع و اقسام مین های گوناگون روی آب و زیر آب بیشتر می شد و به خصوص اینکه در آن شب عملیات نور مهتاب به طور کامل شفاف بود.شکستن خط با دو گردان غواص لشکر به صورت عاشورایی و انقلابی و با روحیه شهادت طلبی انجام شد.پش از شکستن خط،نیروهای موج بعدی وارد عمل شدند و چنان تلفاتی بر دشمن وارد شد که تمامی مسیر حرکت گردان های لشکر عاشورا،انبوهی از تانک ها و نفربرها و خودروهای سوخته و همراه با نازه های نفرات دشمن مشاهده می شد،به طوری که در چندین جلسه از سوی فرماندهان عالی سپاه در قرارگاه این موضوع به عنوان ماموریت موفق لشکر مطرح می شد.

از روز چهارم یا پنجم عملیات بود که از قرارگاه به ما ابلاغ شد .ظرف امشب نسبت به پاکسازی و تصرف منطقه دوئیجی اقدام شود تا یگان های مهندسی برای بازگشایی جاده های عقبه اقدام نمایند.به رغم اینکه ماموریت لشکر ما در نوک کانال ماهی بود و در منطقه دوئیجی حضور نداشتیم و زمان کمی برای شناسایی داشتیم با بررسی هایی که انجام دادیم مشخص شد که تمامی پشتیبانی عقبه نیروهای دشمن در آن منطقه از روی پلی است که به جزیره بوارین متصل است و اگر آن تصرف شود تمامی نیروهای دشمن محاصره می شوند.به رغم وقت کمی که داشتیم ماموریت نیروهای لشکر را مشخص کردیم و شب همان روز با استفاده از نیروهایی که از گردان های ما باقی مانده بود و واحدهای مهندسی و زرهی و توپخانه و همه امکانات لشکر نیروها را بسیج کردیم و با طرح ریزی بسیار ماهرانه پل عقبه دشمن را تصرف کردیم و بلافاصله نیروهای تخریب لشکر پل را منفجر کردند و این حرکت باعث شد عقبه دشمن کاملا بسته شود و نیروها در آنجا محاصر شوند.

– در روزهای پایانی جنگ خصوصا پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ لشکر عاشورا در کدام منطقه بود و چه عملکردی در آن منطقه داشتید؟

در زمان پذیرش قطعنامه لشکر در دو منطقه بانه و منطقه جنوب ؛ بنده در منطقه جنوب حضور داشتم. عراق به سمت خرمشهر و اهواز پیشروی می کرد که بلافاصله اعلام کردند منافقین از مرز خسروی از منطقه سر پل ذهاب-اسلام آباد غرب به سمت کرمانشاه حرکت کردند تا به تهران برسند.به دستور آقای رضایی و سردار صفوی باید سریع به منطقه غرب می رفتیم تا جلوی آن ها را بگیریم.با دو فروند هلیکوپتر که از هوانیروز ارتش هماهنگ شده بود به اتفاق تعدادی از فرماندهان گردان ها و معاونان سوار شدیم و به سمت کرمانشاه رفتیم.شهید صیاد شیرازی از تهران حرکت کرده بودند و همزمان با ما به کرمانشاه آمدند.به اتفاق به سمت قرارگاهی که شهیدشوشتری مسئول بودند رفتیم.شهید صیاد با تواضع و حالت احترام نظامی خودشان را معرفی و اعلام کردند در خدمت هستیم.قرار شد نیروهای ما را از غرب،تبریز و جنوب با امکانات هوایی نیروی ارتش به گردنه حسن آباد،جایی که پشت منافقین قرار می گرفت منتقل کنند. روزی که عملیات مرصاد انجام شد از ارتفاعات حسن آباد به وسط منافقین زدیم و از آنجا توانستیم تعداد زیادی از منافقین را بکشیم و اسیر کنیم.بعد از برقراری آتش بس، چند ماهی در منطقه بانه بودیم و بعد از آن تمام لشکر را به پادگان شیخ قاضی تبریز منتقل کردیم و در آنجا مستقر شدیم.

-نظرتان را در خصوص این واژه ها بگویید

برادران باکری:عاشقان رهبر و ولایت

عملیات بدر:جنگ عاشورایی و انقلابی

والفجر۸:ابتکار،خلاقیت،ایثار ،فداکاری و شهادت طلبی

رزمندگان آذری زبان:عزیزتر ازجانم.افسوس که بعد از جنگ از آن ها جدا شدم و این خلأ را هم انها احساس می کنم و هم من.

ولایتمداری:انسان بدون ولایت مثل انسان بدون روح وجان است.

۳۱ عاشورا:تبلور روز عاشورا.